Μουριά (Morus) 101: Ένας Σύντομος Οδηγός για τους Λάτρεις του Κήπου

Εισαγωγή

Mulberry trees is one of the most popular deciduous trees in the Greek landscape, due to the wonderful shade offered by its foliage. It belongs to the family Moracae and the genus Morus (of the Moreae).  Since its introduction to Greece in ancient times, it has been known by the names Sycaminia, Xinomouria and Mournia. It is a fast-growing tree, found in streets, yards, parks, in the city and of course in villages. In addition to being ornamental, mulberry trees bear delicious and healthy fruits (considered superfood), excellent wood for furniture making, and leaves that are ideal food for silkworms. The ornamental tree is one of the leading shade trees in landscape architecture, since its branches can be shaped to create a natural trellis.

Ποικιλίες

Τη βρίσκουμε σε ποικιλίες που φέρει καρπούς και σε άλλες που δε φέρει, όπως η πλατανόφυλλη καλλωπιστική μουριά. Αυτό το είδος δεν φέρνει καρπούς, ενώ τα φύλλα της μοιάζουν στο σχήμα με αυτά του πλατάνου, εξού και το όνομά της. Είναι λιγότερο επεκτατικό από τα καρποφόρα και συχνά έχει μικρότερο ύψος (έως 18 μέτρα). Με άλλα λόγια, είναι το πιο ‘’νοικοκυρεμένο’’ είδος και κατάλληλο για χώρους, όπου η καθαριότητα είναι μεγάλης σημασίας, όπως ξενοδοχεία, γκαράζ και πεζοδρόμια.

Οι πιο διαδεδομένες καρποφόρες μουριές στη μεσόγειο είναι η μαύρη ή κοινή (Morus nigra) και η λευκή μουριά (Morus alba). Η πρώτη κατάγεται από τις περιοχές της Κασπίας Θάλασσας, ενώ φτάνει σε ύψος έως και 8 μέτρα (η πιο κοντή). Φέρει φύλλα σκουροπράσινου χρώματος, με μεγάλο πλάτος και χνούδι στην κάτω επιφάνεια. Τα μούρα που παράγει είναι φυσικά σκούρου χρώματος και είναι τα πιο εύγευστα, αφού είναι γλυκά. Η περίοδος ωρίμανσής τους είναι τον Ιούλιο-Αύγουστο, που έχουν αποκτήσει ένα πολύ σκούρο κόκκινο χρώμα.

Από την άλλη η λευκή μουριά με καταγωγή από την Κίνα και φτάνει έως και 24 μέτρα. Το φύλλωμά της είναι πιο μακρόστενο και γυαλιστερό, με ανοιχτό πράσινο χρώμα. Οι καρποί έχουν ένα άσπρο εντυπωσιακό χρώμα, το οποίο μερικές φορές μπορεί ελαφρώς να κοκκινίζει. Οι καρποί της λευκής μουριάς είναι πιο ξινοί και για αυτό δεν χρησιμοποιούνται τόσο για βρώση, αλλά αποτελούν εξαιρετική τροφή για τους μεταξοσκώληκες, μιας και τα φύλλα της μαύρης μουριάς έκαναν το μετάξι πιο τραχύ.

Άλλες δημοφιλείς ποικιλίες είναι η κόκκινη μουριά (Morus rubra), ιδιαίτερα διαδεδομένη στην βορειοανατολική Ευρώπη, αλλά και η χαμηλού ύψους, διακοσμητικής αξίας κρεμοκλαδής μουριά (Morus pendula), όπου τα φύλλα της έχουν κατεύθυνση το έδαφος.

Εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες

Η μουριά είναι ένα τόσο αγαπητό δέντρο, όχι μόνο για την ομορφιά της και τις αναμνήσεις που ξυπνά, μιας και σε πολλούς από εμάς θυμίζει το χωριό μας ή διακοπές στην εξοχή, αλλά και για την εξαιρετική αντοχή της σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, όπου άλλα δέντρα δεν τα καταφέρνουν με τόση επιτυχία. Όσο αναφορά το έδαφος, η μουριά δεν έχει ιδιαίτερες προτιμήσεις, ενώ μεγαλώνει επιτυχώς και σε ξηρά εδάφη, με υψηλά επίπεδα αλατότητας. Αν φυσικά, βρεθεί σε γόνιμα εδάφη, με υψηλή οργανική ουσία και καλή αποστράγγιση, το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Η μουριά παρότι αγαπά τον ήλιο, αντέχει και στο κρύο και στο χιόνι. Τέλος, δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται κατά κόρον στο αστικό τοπίο μιας και είναι από τα δέντρα με τη μεγαλύτερη αντοχή στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Πότισμα

Η μουριά παρουσιάζει αρκετή αντοχή στην ξηρασία. Φυσικά, το πότισμα τους καλοκαιρινούς μήνες δεν πρέπει να παραλείπεται, ώστε το φύλλωμα να είναι πλούσιο και οι καρποί πολλοί και ζουμεροί.

Κλάδεμα

Important cultivation care is the pruning of mulberry trees. As a deciduous tree, sycamore is pruned in mid-winter (January-February), when the tree is dormant and its sap is not circulating. Remember, however, that depending on the usefulness we want the tree to have, the more severe or light the pruning will be. If we are interested in the foliage, for example, the pruning should be severe and, as a consequence, the production of berries will be less. On the other hand, if fruit production is the main objective, it is recommended that pruning should be limited. This is the reason why severe pruning is observed in the sidewalk tree rows, as the tree’s interest is focused on shade. Still, severe pruning is also done in the white mulberry tree, where we want high leaf production for silkworms. As far as age is concerned, a small mulberry tree is pruned in the first three years in such a way that it takes the desired shape. In this case, we make sure that the stems start from a height of about 1.5 meters, while the number of branches should not exceed 5, in order to form a round or spreading shape. Finally, an admonition for the lazier tree lovers is not to leave the mulberry tree untended for very long periods, as this will result in a large height, with dense but very weakened shoots, which is not what we want. Besides, pruning increases our physical condition! Of course, as we’ve learned in the article about fig trees, after pruning we smear with a special pruning paste to prevent fungi and bacteria from attacking our tree.

Λίπανση

Τέλος, εξαρτώμενος με τη χρήση του δέντρου είναι και ο παράγοντας της λίπανσης. Λιπάσματα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε άζωτο στα τέλη του χειμώνα (όταν τελειώσει το πολύ κρύο), οδηγούν σε ζωντανότερο φύλλωμα, ενώ αντίστοιχα σε κάλιο σε περισσότερη καρποφορία.

Ασθένειες

Όσο αναφορά τις ασθένειες, η μουριά παρουσιάζει πολύ μεγάλη ανθεκτικότητα, σε μύκητες και έντομα. Παρόλα αυτά, ο μεγαλύτερός της εχθρός είναι η μελίγκρα (αφίδες). Ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί προσβολές από το ξυλοφάγο έντομο Xylotrechus chinensis. Οι προνύμφες του εντόμου μπαίνουν μέσα στον κορμό και ανοίγουν στοές, οδηγώντας σε προβλήματα στην μεταφορά του νερού και των θρεπτικών στοιχείων.

Bonus Tip

Και ένα bonus tip για τους διαβαστερούς που κατάφεραν να φτάσουν μέχρι εδώ, να πούμε ότι αν τρώτε μούρα θα χαρείτε ιδιαίτερα με τα παρακάτω, καθώς τα μούρα έχουν βιταμίνη C, K, κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο. Είναι άκρως αντικαρκινικά και καταπολεμούν τους όγκους του σώματος σύμφωνα με έρευνες. Αυξάνουν την καλή χοληστερόλη (HDL), ενώ βοηθούν στη μείωση του βάρους (αύξηση 73% της ικανότητας λιπόλυσης), τον έλεγχο του διαβήτη, αλλά και στην πρόληψη του Πάρκινσον και του Alzheimer. Κοινώς τρώτε μούρα!